ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයේ ඉතිහාසය 1930 දශකය දක්වා දිවයන්නකි. 1931 වසරේ මෙරට ක්‍රියාත්මකවීම ඇරඹූ ඩොනමෝර් ආණ්ඩුක්‍රමය විසින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මූලිකම අවශ්‍යතාවය වන සර්වජන ඡන්ද බලය ශ්‍රී ලංකාව තුළ ස්ථාපිතකරනු ලැබිනි. එනයින් ගත්කල ශ්‍රී ලංකාව යනු ආසියාවේ පැරණිතම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදි රාජ්‍යයි.
කෙසේ වුවද ආසියාවේ පැරණිතම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍යයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පැවැත්ම මෑතකාලීනව බරපතල පරීක්ෂාවන්ට ලක්වනු දැකිය හැකිය. බලය දැරූ ආණ්ඩුවක් ව්‍යවස්ථාවට පටහැණිව යමින් පෙරළා දමා රාජ්‍ය බලය අත්පත්කරගැනීමට විපක්ෂය උත්සාහ කළ දේශපාලන කුමන්ත්‍රනය අවසන්ව තවමත් වසර 02 ක් හෝ ගතව නොමැත. අනෙක් අතට දැන් අලුතෙන් ඇතිව තිබෙන දේශපාලන යථාර්ථය තුළ රටෙහි ප්‍රජාතාන්ත්‍රීය යාන්ත්‍රණයන් කොතෙක්දුරට ආරක්ෂා වනු ඇත්දැයි සිවිල් සමාජයත් මැදහත් පුරවැසියනුත් බිය පළකරමින් සිටී. ව්‍යවස්ථාපිතව රටේ ව්‍යවස්ථාදායක විසුරුවා හැර ඇති සමයක මෙරට පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය විෂයෙහි නවතම අභියෝගයක් වර්ධනය වනු දැකිය හැක. මේ වර්ධනය වන නව අභියෝගය විසින් ඉල්ලා සිටිනුයේ ශ්‍රි ලංකාවට පාර්ලිමේන්තුවක් සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් අනවශ්‍ය බවත් පළාත් 09ට මේජර් ජෙනරාල්වරුන් 09 ක් පත්කර හමුදා මැදිහත්වීමක් හරහා දැනට වඩා ප්‍රශංසනීය ලෙස රට පාලනය හැකි බවත්ය.
සමාජ මාධ්‍ය තුළ ප්‍රබලවත් එකී ප්‍රබලත්වය නිසාම මහජන අවකාශය තුළත් දැන් දැන් මතුවන සිවිල් පාලනය විෂයෙහි හමුදා මැදිහත්වීමක් ඉල්ලාසිටීම අතිශය භයානක මතවාදයකි. එය වඩාත් භයානක වනුයේ මෙකී මතවාදය යථාර්ථයක් වුවහොත් මිනිස් නිදහස සහ මානව අයිතිවාසිකම් මුලිනුපුටා දමන පාලනයන් බිහිවීම වැලැක්වීමට මිනිසා සතු එකම ආරක්ෂක කපාටය (ී්fැඑහ ඩ්කඩැ) වන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අහෝසිව ගොස් මිනිසාගේ නිදහස අවිනිශ්චිතව යන පාලනයක් බිහිවනු ඇති බැවිනි. එසේ හෙයින් මේ මතවාදය මෙන්ම එහි ඇති භායානකත්වයද අප විසින් නිවැරදිව අවබෝධ කරගත යුතුය. එහිලා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත කියවා ගැනිම, සිවිල් පාලය විෂයෙහි හමුදා මැදිහත් වීමෙහි ප්‍රතිඵල විග්‍රහ කිරීම මෙන්ම හමුදා පාලනයක් අන් පාලන ක්‍රමවලට වඩා සාර්ථකද යන වග විමසා බැලීම ද වැදගත් වනු ඇත.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ නැවත කියවමු.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ එක් වැදගත් ස්වභාවයක් නම් රාජ්‍යයේ ගාමක බලය හුදෙක් තනි පුද්ගලයෙකුගේ හෝ පුද්ගලයන් කිහිප දෙනෙකුගේ අභිමතය මත තීරණයවීමෙන් ඇතිවන අවදානම මගහැරීමට එයට ඇති හැකියාවයි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නමැති සංකල්පය ප්‍රචලිත වනුයේම රාජ්‍යයක දිශානතිය තීරණය කරන වඩාත් සංවේදී තින්දු තීරණ තනි පුද්ගලයෙකු විසින් සිය අභිමතය පරිදි ගනු ලබන රාජාණ්ඩු ක්‍රමයට හෝ ෆැසිස්ට් ක්‍රමයට විකල්පයක් වශයෙනි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ක්‍රමයක් නිර්මාණය වීම පිණිස මගපෑදූ මූලික සාධකය නම් රාජ්‍යයක ප්‍රගමනය සම්බන්ධයෙන් ගනු ලබන තීන්දු විවිධ කෝණවලින් සැලකිල්ලට ගැනීම මෙන්ම එකී තීරණවල ඇති මානව හිතවාදී නොවන ලක්ෂණ පෙරා ඉවත්කර එම තීරණ ක්‍රියාත්මක කරවීමේ අවශ්‍යතාවයයි. ඒ අනුව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මුඛ්‍ය අරමුණ රාජ්‍ය පාලනයේ මානවීය ගුණය ආරක්ෂා කර ගැනීමයි. මෙකී අවශ්‍යතාවය ඉටු කරගැනීම සඳහා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය විසින් ස්ථාපිත කරන ප්‍රවේශය වනුයේ රාජ්‍යයේ තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය ස්ථර කිහිපයක් හරහා සාකච්ඡාවට සහ අනුමැතියට ලක්කිරීම සහ එකී ඒ ඒ ස්ථර නියෝජනය කරන්නන් පුළුල් මහජන සහභාගීත්වයක් හරහා තෝරා ගැනීමයි.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ඇති මේ පුළුල් මහජන සහභාගීත්වය හේතුවෙන්ම එය ස්වභාවයෙන්ම අකාර්යක්ෂම පාලන ක්‍රමයකැයි (Inherently Risky) දේශපාලන විද්‍යාවේදී හැඳින්වේ. විසඳිය යුතු ගැටලුවල ඇති සංකීර්ත්වය වැඩිවීමට සාපේක්ෂව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළ පොදුවේ සියලු දෙනාටම පිළිගත හැකි විසදුමක් ඇති කරගැනීම වඩ වඩාත් ප්‍රමාද වනු ඇත. මේ ස්වභාවයෙන්ම එන අකාර්යක්ෂමභාවය නිසාවෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හෙවත් වැඩි දෙනාගේ කැමැත්ත මත නුසුදුස්සන් තනතුරුවලට පත්ව දූෂිත සහ අකාර්යක්ෂම පාලනයන් ඒ තුලින් බිහිවිය හැක. එහෙත් අප විසින් අමතක නොකල යුතු ඉතාම වැදගත් කරුණක් නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනු පාලකයා සිය ක්‍රියාකාරීත්වය සම්බන්ධයෙන් මහජනතාවට වගකියන මහජනතාවගේ ප්‍රශ්නකිරීම්වලට ලක් කෙරෙන ක්‍රමයක්ය (Rulers are held accountable) යන්නයි. තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතියෙහි පටන් කලින් කලට පවත්වන නිදහස් හා සාධාරණ මැතිවරණද මහජනතාවට සිය පාලකයා ප්‍රශ්න කිරීමට අවස්ථාව ලබාදෙන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ යාන්ත්‍රණයන්ය. ඉක්මනින් හෝ ප්‍රමාද වී හෝ අතිශය දූෂිත මානව විරෝධී පාලනයක් වුව ද ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හරහා මහජනතාවගේ විනිශ්චයට ලක්වනු ඇත. එබැවින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ඇති වඩාත් සාධනීයම ලක්ෂණය නම් අතිශය දූෂිත සහ මානව විරෝධී පාලනයක් වුව රුධිරය වගුරවන ගැටුමකට නොයා අවසන් කිරීමට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයම භාවිත කළ හැකි වීමයි.
"හොඳ ජෙනරාල්වරුන් දෙදෙනෙකුට වඩා එක් නරක ජෙනරාල්වරයෙකු යහපත්ය"
සන්නද්ධ හමුදාවක ඇති මූලිකම ලක්ෂණය නම් තමන් වෙත ලැබෙන නියෝග වඩාත් කාර්යක්ෂම ලෙස ඉටුකිරීම ඉලක්කය වශයෙන් ගනිමින් එහි ඇති සියලු යාන්ත්‍රණ නිර්මාණය වී තිබීමයි. මෙය රාජ්‍ය විසින් පවත්වාගෙන යන වෛද්‍ය සේවාව හෝ වෙනත් එවැනි සේවාවකට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් තත්ත්වයකි. මේ දෙවැනියට සඳහන් කළ සේවාවක නිරත වන්නෙකුට තමන් විසින් ඉටු කළ යුතු රාජකාරී සම්බන්ධයෙන් මානුෂීය මුහුණුවරකින් බැලීමට බාධාවක් නොමැත. නමුත් හමුදා සේවයේ නිරත සෙබලෙකුට එවැනි නිදහසක් නොමැත. හමුදාවේ මාධ්‍යය වනුයේ මානූෂීය තත්ත්ව සලකා බැලීම නොව නොව බලය යෙදවීමයි. හමුදා සෙබලෙකුට ලැබෙන දීර්ඝ සහ වෙහෙසකර පුහුණුවක පවා අර්ථය වනුයේ කවර හෝ තත්ත්වයක් යටතේ වුව නියෝග සඳහා අවනතවීම සෙබලාගේ මූලික විනය බව ඔහුට ඒත්තු ගැන්වීමටයි. සන්නද්ධ හමුදාවන්හි සංයුතිය පුද්ගල කේන්ද්‍රීය සහ නිශ්චිත ධුරාවලියකට යටත්ව ගොඩනැගී ඇත්තේද සාකච්ඡාවන් ද ප්‍රශ්න කිරීම් ද හැකිතාක් බැහැර කර තමන්ට ලැබෙන නියෝග කාර්යක්ෂමව ක්‍රියාත්මක කරන පිණිසය. ර්‍ණහොඳ ජෙනරාල්වරුන් දෙදෙනෙකුට වඩා එක් නරක ජෙනරාල්වරයෙකු යහපත්ය” යැයි සුප්‍රසිද්ධ ප්‍රංශ අධිරාජ්‍ය නැපෝලියන් විසින් වරක් සඳහන් කර ඇත. ඔහුගේ එකී ප්‍රකාශයේ යටිපෙළ අරුත නම් ජෙනරාල්වරුන් දෙදෙනෙකු ඇති තැන එන සංවාද සහ එකිනෙකා ප්‍රශ්න කරගැනීම් කිසිවක් නොමැතිව තනි ජෙනරාල්වරයෙකුට කටයුතු කළ හැකිය යන්නයි. සන්නද්ධ සේවාවන් තුළ විරුද්ධ මතවාද හෝ ප්‍රශ්න කිරීම් ප්‍රතික්ෂේපකිරීමේ නැඹුරුව එතරම්ම බලවත්ය.
ඒ අනුව කවර හෝ නියෝගයක් වුව ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා බැඳී සිටින, බලය යෙදවීම භාවිතය කරගත්, ප්‍රශ්න නොකිරීමට පුහුණුව ලැබූවෙකු සිවිල් ගැටලු නිරාකරණය සඳහා යෙදවීම කොතරම් දුරට ප්‍රායෝගිකද? අවාසනාවකට මෙන් එවැනි තත්ත්වයක් විසින් ඇති කළ හැකි ඛේදනීය ප්‍රතිඵල සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට මෑත කාලීන අත්දැකීම් ඇත.
2019 සැප්තැම්බර් මස 11 වනදා නීතිපතිවරයා විසින් ශ්‍රී ලංකා යුධ හමුදාවේ නිලධාරීන් සිව්දෙනෙකුට එරෙහිව ගම්පහ මහාධිකරණයේ විශේෂ ත්‍රි-පුද්ගල මහාධිකරණයක් ඉදිරියේ අධිචෝදනා ගෙනු කරන ලදි. නීතිපතිවරයා විසින් ගොනුකරන ලද අධිචෝදනා තුළ සිවිල් වැසියන් පිරිසක් ඉලක්ක කර සිදුකරන ලද වෙඩි තැබීමකින් පාසල් සිසුන් දෙදෙනෙකු ද ඇතුලුව පුද්ගලයන් තිදෙනෙකු ඝාතනය කිරීම, පුද්ගලයන් 16 දෙනෙකුට බරපතල තුවාල සිදුකිරීම සහ තවත් පුද්ගලයන් 21 දෙනෙකුට සුලු තුවාල සිදුකිරීම සම්බන්ධයෙන් ඉහත කී හමුදා නිලධාරීන් සිව්දෙනා හට චෝදනා එල්ලව තිබිණි. ඊට අමතරව ඉහත සඳහන් චෝදනා ලත් හමුදා නිලධාරීන් විසින් අදාළ වෙඩි තැබීම්වලින් පසුව භූමියේ විසිරී තිබූ හිස් පතරොම් කොපු ඉවත් කර මරණ සහ තුවාල නිසා ගලාගිය රුධිරය සෝදා දැමීමට ද කටයුතු කර තිබිනි. ඒ අනුව සිද්ධිය පිළිබඳව පසු අවස්ථාවක සිදුවිය හැකි නිල පරීක්ෂණ සම්බන්ධයෙන් වැදගත් විය හැකි සාක්ෂි ඉවත් කිරීමට කටයුතු කළේ යැයිද අදාළ හමුදා නිලධාරීන් සිව්දෙනා හට නීතිපතිවරයා විසින් චෝදනා එල්ලකර තිබිණි.
ඉහත චෝදනා සඳහා පදනම් වූ ඛේදනීය සිදුවීම් සමූහය 2013 වසරේ අගෝස්තු මස 01 වැනි දා සිදුවූ ර්‍ණරතුපස්වල වෙඩිතැබීම්” වශයෙන් ඔබ අසා ඇති බව නිසැකය. රජයේ හමුදා විසින් නිරායුධ සිවිල් වැසියන් පිරිසක් ඉලක්ක කර සිදු කළ වෙඩිතැබීමක් දක්වා දුරදිග ගිය සිද්ධීන් සමූහයක ආරම්භය වූයේ සන්නද්ධ හමුදා අනුඛණ්ඩයක මැදිහත්වීමක් කිසිසේත් අවශ්‍ය නොමැති පරිපාලන ගැටලුවකි. සිද්ධිය සිදුවූ ගම්පහ වැලිවේරිය ප්‍රදේශයේ රතුපස්වල ග්‍රාමයේ ස්වභාවික ජල මූලාශ්‍ර ගමෙහි පිහිටි කර්මාන්ත ශාලාවකින් බැහැර කළ අපද්‍රව්‍ය හේතුවෙන් භාවිතයට නුසුදුසුව තිබිණි. මේ පිළිබඳ දිගු කලක් තිස්සේ ගම්වැසියන් විසින් අදාළ බලධාරීන් වෙත සිදුකළ පැමිණිලි කිරීම්වලින් ද ප්‍රයෝජනයක් ඇතිව නොතිබිණි. බලධාරීන් වෙතින් තමන්ගේ ගැටලුවට කිසියම් හෝ පිළියමක් නොතිබූ තැන ගම්වැසියන් නුවර - කොළඹ ප්‍රධාන මාර්ගයට රැස්ව බාධාකාරි ලෙස හැසිරුණු අතර මාර්ගයේ ගමනාගමනයට අවහිරතා සිදුකර ඇත. මෙවැනි අවස්ථාවක මහජනතාව පාලනයට සහ සාමය ආරක්ෂා කිරීම පිණිස ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍යයකට ගනු ලැබිය හැකි පියවර ගණනාවක් වුව නම් කළ හැක. එහෙත් සන්නද්ධ හමුදා කණ්ඩායමක් සිද්ධිය සිදුවන ප්‍රදේශයට මුදාහැර සිවිල් වැසියන්ට වෙඩි තැබීමෙන් කලහයක් "පාලනය" කිසිසේත් මෙවැනි අවස්ථාවක් සම්බන්ධයෙන් යොදාගත හැකි පියවරක් නොවේ.
රතුපස්වල වෙඩිතැබීම් විසින් අපට පෙන්වා සිටිනුයේ සිවිල් ජන ජීවිතය සහ සන්නද්ධ හමුදා අතර තිබිය යුතු අත්‍යව්‍යශ විභේදන රේඛාව ඉක්මවා යාමෙන් ඇතිවන, නිවැරදි කළ නොහැකි ප්‍රතිවිපාකයන්හි තරමයි. රතුපස්වල ගැටුමේ ඇතැම් තැනෙක හමුදා සෙබලුන් විසින් සිදුකළ තාඩන ඉවසා ගත නොහැකිවූ සමහර වයස්ගත මව්වරුන් ර්‍ණඅනේ පුතේ අපි මේ අත්දෙකෙන් යුද්දේ අන්තිම කාලේ උඹලට බෝධි පූජා තිබ්බා” යැයි වේදනාවෙන් යුතුව කියා සිටි බවක් එකළ කුප්‍රකටව තිබිණි. මෙවැනි ප්‍රකාශ අතිශයෝක්තීන් යැයි යමෙකුට බැහැර කළ හැකි මුත් ඒ මොහොතේ මරණය පෙනි පෙනී සිටි මිනිසුන්ගෙන් එවැනි වේදනාවන් නොනැගුනායැයි සැබැවින්ම සිතිය හැකිද? එහෙත් එවැනි විලාපයන් හමුවේ පවා තමන්ට ලැබී තිබූ නියෝග ක්‍රියාත්මකකිරිම කෙරෙහි අදාළ හමුදා අනුඛණ්ඩයට තිබූ උනන්දුව බිඳකින් හෝ අඩු නොවූ බව නීතිපතිවරයාගේ ඉහත අධිචෝදනා සාක්ෂි දරයි.
රතුපස්වල වෙඩි තැබීම්වලින් පසුව එම වෙඩි තැබීම් සඳහා වගකිවයුතුයැයි චෝදනාවට ලක්වූ කිසිවෙකුත් අත්අඩංගුටව පත්නොවුනි. ඒ වෙනුවට අදාළ වෙඩි තැබීමට මූලික වූ හමුදා අනුඛණ්ඩයට අණදෙන ලද බි්‍රගේඩියර් දේශප්‍රිය ගුණවර්ධන යටකී සිදුවීමෙන් මාස 07 ක් ගතවූ තැන තුර්කියේ ශ්‍රී ලංකා තානාපති කාර්යාලයේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික තනතුරකට පත්කර යවන්නට එවකට පැවති පාලනය කටයුතු කළහ. එකී පත්වීම සිදුකළ පාලනය එයින් වසර කිහිපයකට පසුව මැතිවරණයකින් පරාජයට පත්වීම නොවන්නට අදාළ සිදුවීමට වගකිවයුත්තන් අත්ඩංගුවට ගැනීම සහ ඔවුනට එරෙහිව අධිචෝදනා ගොනුකිරීම කිසිදා සිදු නොවනු ඇත. ඒ අනුව බැලූ කල හමුදාව යොදාගනිමින් සිදුවන රාජ්‍ය පාලනය කිසිසේත්ම මහජනතාවට වගකියන එකක් නොවන බව මනාව පැහැදිලි වේ.
සිවිල් පාලනය පිළිබඳ මූලධර්මය
"සාමය පවතින කාලයක සන්නද්ධ හමුදාවන්හි භාවිතය ජනරජයක ක්‍රියාකාරීත්ය සම්බන්ධයෙන් වන මූලික ප්‍රතිපත්තීන්ට පටහැනිය. එය මිනිස් නිදහසට හානි කරවන අතර බොහෝ විට එවැනි භාවිතයක් අවසන් වනුයේ ඒකාධිපතීත්වයන් ගොඩනගන විනාශකාරී ප්‍රවේශයන් තුළිනි."
එල්බ්‍රි ගැරී - ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ 05 වන උප ජනාධිපති
සන්නද්ධ හමුදාවන් විසින් ඉටුකරන ජාතික ආරක්ෂාව සහතිකකිරීමේ කාර්යය රටක ස්වාධිපත්‍ය සම්බන්ධයෙන් අත්‍යවශ්‍ය වේ. එහෙත් සන්නද්ධ හමුදාවන් රාජ්‍ය පාලනය විෂයෙහි නිසි සීමාව ඉක්මවා භාවිත කිරීම රටකට අන්තරායකර ප්‍රතිඵල ගෙන එනු ඇත. එමනිසා රාජ්‍ය පාලනය විෂයෙහි හමුදාව භාවිත විය යුතු ආකාරය දේශපාලන ඉතිහාසය තුළ දීර්ඝ කාලීනව සාකච්ඡාවට ලක්ව ඇත. මේ සාකච්ඡවන්හි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් වර්ධනය වී ඇති සන්නද්ධ හමුදා විෂයෙහි සිවිල් පාලනය පිළිබඳ මූලධර්මය (Doctrine of Civilian control of the military) මේ මොහොතේ ශ්‍රී ලාංකිකයන් වශයෙන් අප වඩාත් සැලකිල්ලෙන් යුතුව අධ්‍යයනය කළ යුතු සංකල්පයක්ව ඇත.
එක්සත් ජනපදයේ නෝර්ත් කැරොලිනා විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉතිහාස අංශයේ මහාචාර්ය රිචඞ් H. කොහ්න් විසින් සම්පාදිත An essay on civilian control of the military නම් ලිපිය තුළ සන්නද්ධ හමුදා විෂයෙහි සිවිල් පාලනය පිළිබඳ මූලධර්මය පැහැදිලි කර ඇති ආකාරය වඩාත් පුලුල් අර්ථ දැක්වීමක් වශයෙන් දැකිය හැක. සිවිල් පාලනය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයාගේ වඩාත්ම වැදගත් අර්ථ දැක්වීම පහත පරිදි උපුටා දක්වමි.
“The point of civilian control is to make security subordinate to the larger purposes of a nation, rather than the other way around. The purpose of the military is to defend society, not to define it.”
මහාචාර්ය කෝහ්න් ට අනුව සන්නද්ධ හමුදා විෂයෙහි සිවිල් පාලනය පිළිබඳ මූලධර්මයේ අර්ථය රටක ආරක්ෂක අංශ ඒ රටෙහි ප්‍රතිපත්ති සහ අරමුණුවලට යටත්ව ක්‍රියාත්මක වන එකක් විමේ අවශ්‍යතාවය තහවුරු කිරීමයි. සිවිල් පාලනය පිළිබඳ මූලධර්මයට අනුව සන්නද්ධ හමුදාවන්හි පැවැත්මේ අරමුණ රාජ්‍යයේ ආරක්ෂාව සහතික කිරීම මිස රාජ්‍යයේ ක්‍රියාකාරිත්වය හෝ එහි ස්වභාවය තීරණය කිරීම නොවේ. එසේ හෙයින් හමුදාවක් විසින් ඉටු කළ යුතු ආරක්ෂාව හා බැදුනු මූලික කාර්යය ඉක්මවා රටක රාජ්‍ය පාලනයට හමුදාව හවුල් කරගැනීම එතරම් ඥානාන්විත නොවේ.
ඉහතකී පරිදි නියෝග ක්‍රියාත්මක කිරීමට පුහුණුව ලැබූ හමුදාව රාජ්‍ය පාලනයට සම්බන්ධ වූ කල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය මුලුමනින්ම නොතකා හැර කටයුතු කිරීම හෝ රතුපස්වලදි මෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට ආදේශකයක් ලෙස බලය යොදවා තමන්ට අවශ්‍ය විසදුම ක්‍රියාත්මක කිරීම සිදුවනු ඇත. මේ ක්‍රියාවලිය එතැනින් අවසන් නොවන බව ලෝකය පුරා හමුදා බලය සිවිල් පාලනය ඉක්මවා වර්ධනය වූ රටවල එකී වර්ධනය ක්‍රමානුකූලව අධ්‍යනය කිරිමෙදි පැහැදිලි වේ. හමුදා පාලනයක් යෝජනා වනුයේම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළ ඇති වෙනස් මත ගරුකිරීමේ ගුණය ඉවසා සිටිමේ නොහැකියාව නිසා බැවින් වෙනස් මතවලට ඉඩ සලසන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මුලුමනින්ම අහෝසි කර දැමීමේ උත්සාහයන් ඉන් අනතුරුව ස්වභාවිකවම පැන නගිනු ඇත. ඒ අනුව බලය භාවිත කර විරුද්ධ මතධාරී කණ්ඩායම් මර්දනය කර දැමීම, ජනමාධ්‍ය පාලනය, වාරණය සහ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස සිමාකිරිම, සහ නිදහස් සහ සාධාරණ මැතිවරණ අහෝසි කර දැමිම යනාදිය ඉන් අනතුරුව සිදුවනු ඇත. මේ සියල්ල හරහා පුද්ගලයන් කිහිප දෙනෙකුගේ අභිමතය මත රටක් පාලනය වන හමුදා පාලනයක් දක්වා තත්ත්වය වර්ධනය වනු ඇත. අපගේ ආරක්ෂාව පිණිස අප විසින්ම බිහිකරගන්නා ආයතනවලටම යම් දිනෙක අපම බියවෙනු ඇතැයි පීටර් D. ෆීවර් විසින් සඳහන් කරන විරුද්ධාභාසය (Paradox) යථාරථය වනුයේ එවැනි තැන්හි දී ය.
හමුදා පාලනය අප සතුව ඇති හොඳම විකල්පයද?
සිවිල් පාලනය විෂයෙහි හමුදා මැදිහත්වීමක් යෝජනා කරන මතවාදයේ ඇති වැදගත් තර්කයක් නම් හමුදා පාලනයක් විසින් රටක ඇති දූෂණ සහ වංචා මුලුමනින්ම පාහේ අවසන් කර දමනු ඇත යන්නයි. නමුත් සත්‍යය නම් දූෂණ සහ වංචාවන්ට ගොදුරු වීමේ සම්භාවිතාවය අතින් හමුදා පාලනයක් අනෙක් ඕනෑම පාලන ක්‍රමයකට සමානය යන්නයි. මෙහිලා පැහැදිලි නිදසුනක් වශයෙන් 2014 තායිලන්තයේ සිදුවූ හමුදා කුමන්ත්‍රණයෙන් බලයට පැමිණි තායිලන්ත මිලිටරි ජුන්ටාව හැඳින්විය හැක.
2014 මැයි මස 22 වන දා ජෙනරාල් ප්‍රයුත් චන්-ඕ-චා විසින් මෙහෙයවන ලද තායිලන්ත රාජකීය හමුදාව විසින් එවකට තායිලන්තයේ පැවති භාරකාර රජය පෙරලා රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ද මුලිනුපුටා දමා නීතිය සහ සාමය සඳහා වන ජාතික කවුන්සිලය නමින් මිලිටරි ජුන්ටා පාලනයක් පිහිටුවා ගන්නා ලදි. රටේ පවතින දූෂණ වංචා සහ දේශපාලන අස්ථාවරභාවය මුලුමනින්ම අවසන් කර දමා ඉන් පසුව පමණක් මැතිවරණයකට යාමේ අරමුණින් තමන් මේ පියවර ගත් බව හමුදා ජුන්ටාව පසුව ප්‍රකාශ කරන ලදි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව පත්ව තිබූ රජයේ නියෝජිතයන් විසින් සිදුකළ අතිමහත් දූෂණ සහ වංචා පිළිබඳව ද එකිනෙක ඉන් අනතුරුව අවධානය යොමුවිය. එහෙත් වසර 04 ක් ගතවීමටත් මත්තෙන් මිලිටරි ජුන්ටාවේ උප අගමැති සහ ආරක්ෂක අමාත්‍ය ධුර දැරූ, එමෙන්ම 2004 - 2005 කාලය තුළ තායිලන්ත රාජකීය හමුදාවේ හමුදාපතිවරයාව සිටි ප්‍රවීත් වොන්ග්සුවාන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන භාගයකට අධික වටිනාකමින් යුත් අත් ඔරලෝසුවක්ද දියමන්ති එබ්බවූ මුදුද පැළඳ සිටින ඡායාරූප ප්‍රසිද්ධියට පත්විය. එපමණකි - දූෂණ වංචා අවසන්කරනවායැයි සඳහන් කරමින් දේශපාලන බලය පැහැරගත් මිලිටරි ජුන්ටාවක සුජාතභාවය ද එනයින්ම අවසන්විය.
හමුදාව විසින් ඇතිකරන ක්‍රමානුකූල පාලනය රටක ආර්ථික වර්ධනය සඳහා හේතුවනු ඇත යන්න සිවිල් පාලනය විෂයෙහි හමුදා මැදිහත්වීම ඉල්ලා සිටින මතවාදය විසින් ඉදිරිපත් කරන තවත් අදහසකි. මෙය ආර්ථිකය පිළිබඳ ප්‍රවීණයන්ගේ උපක්‍රමික සහභාගීත්වය සහ මහජනතාවගේ අඛණ්ඩ දායකත්වය හරහා මිස විසඳා ගත නොහැකි සංකූලතා ගණනාවක් නිසාවෙන් ඔද්දල්වූ මෙරට ආර්ථිකය පිළිබඳ අවම හෝ අවබෝධයක් නොමැතිව ඉදිරිපත්කරන අදහසකි. හමුදා පාලනය රටක ආර්ථික දියුණුව සම්බන්ධයෙන් විශේෂ බලපෑමක් ඇති නොකරන බව දීර්ඝ කාලයක් පුරා මිලිටරි ජුන්ටාවන් හරහා පාලනය වූ නයිජීරියාව සහ පාකිස්ථානය වැනි රටවල සන්දර්භයන් අධ්‍යයනයේදී පැහැදිලිව පෙනේ. අනෙක් අතට ඒක කේන්ද්‍රීය පාලනයක් හරහා ආර්ථික වර්ධනය අත්පත් කරගත හැක යන අදහසට නිදසුන් වශයෙන් පෙන්වා දෙන චීනයේ ආර්ථික ක්‍රියාකාරීත්වය ලංකාව වැනි රටවකට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස්ය. දැවැන්ත ශ්‍රම වෙළඳපොලක්ද නිෂ්පාදන සම්පත්වලින්ද සපිරි චීනයේ ආර්ථික දියුණුවට හේතුව සමාජවාදී වෙළඳපොල ආර්ථිකය වශයෙන් චීනය විසින් හදුන්වන නිශ්චිත ආර්ථික ඒකක (උදා - බලශක්තිය, බැංකු) තවදුරටත් රජයේ පාලනය යටතේ තබාගනිමින් පුද්ගලික ව්‍යවසාය දියුණුකිරීමේ ක්‍රමය මිස ආර්ථිකය මුලුමනින්ම කේන්ද්‍රීය පාලනයකට නතුකිරීම නොවේය.
එසේ හෙයින්, රටක දූෂණ හෝ වංචාවන් මෙන්ම පාලකයන්ගේ අකාර්යක්ෂමතාවය පවා ඔඩු දුවා යෑමට හේතුව ඒ රටේ භාවිතය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වීම නොවන බව මෙහිලා සඳහන් කර තැබිය යුතුය. ප්‍රශ්නය ඇත්තේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළ නොව ඔබ පත් කරගන්නා පාලකයන්ගේ හැසිරීම විවේචනය කිරීමට සහ ප්‍රශ්න කිරීමට ඔබ කොතෙක් දුරට කටයුතු කරනවාද යන්න තුළය. පාලකයාගේ ඕනෑම හැසිරීමක් සාධාරණීකරණය කිරීමට හෝ ඒ සම්බන්ධයෙන් නිහඬව සිටීටමට ඔබ දැනටමත් තීරණය කර ඇත්නම් රටේ ක්‍රියාත්මක වන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ද මිලිටරි පාලනය ද යන්න කිසිසේත්ම අදාළ කාරණයක් නොවනු ඇත. නමුත් අනෙක් අතට, පාලකයාගේ හැසිරීම විවේචනය කිරිමට තරම් ඔබ දේශපාලනිකව ස්වාධීන වන්නට තීරණය කළහොත් එතැනදී රටේ ඇත්තේ අදහස් ප්‍රකාශකිරීමේ නිදහස අගයන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ද නැතහොත් විරුද්ධ මත දැරීම මරණයෙන් වුව අවසන් විය හැකි ඒකාධිපති පාලනයක්ද යන්න මුලුමනින්ම අදාළ කරුණක් වනු ඇත.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ පැවැත්මේ තීරකයා ඹබය.
අප ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය දකිනුයේ මනෝරාජිකයක් වශයෙනි. එය පරිපූර්ණ විය යුතුයැයි අප සිතයි. නමුත් එය එසේ පරිපූර්ණ නැත. අන් ඕනෑම මිනිස් භාවිතයක් මෙන් එහිද දෝෂ සහ දුර්වලතා ඇත. මෙකී fදා්ෂ මහජනතාව විසින් අනුක්‍රමයෙන් නිවැරදි කරගත යුතුය. මේ තත්ත්වය 19 වන සංශෝධනය සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ අත්දැකීම් ඇසුරෙන් පැහැදිලි කළ හැක. 19 වන සංශෝධනය විසින් ආපසු හරවා දමනු ලැබුවේ ලැබූවේ පාර්ලිමේන්තුවේ ස්වාධිපත්‍ය ද අධිකරණයේ සහ රාජ්‍ය තන්ත්‍රයේ ස්වාධීනත්වයද මුලුමනින්ම පාහේ අහෝසි කර දැමා ව්‍යවස්ථාපිත ඒකාධිපතිත්වයක් කරා රට යොමු වෙමින් තිබූ ගමනයි. එය ඒ අවස්ථාවේ රට ලැබූ දැවැන්තම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජයග්‍රහණයයි. එහෙත් දැන් අප 19 වන සංශෝධනයේ දුර්වලතා ද දකින අතර ඉන් එහා ගිය වඩාත් පුළුල් දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණයක් වෙත ද අවධානය යොමු කරමින් සිටී. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනු සජීවී පද්ධතියක් වන අතර එය භාවිතයෙන් සහ අත්හදාබැලීම් හරහා පවත්වාගෙන යා යුතුය. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රශ්නය නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය භාවිත කිරීමට තරම් ප්‍රමාණවත් වගකීම් සම්පන්න පුරවැසියන් හිඟවීමයි.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ අතිශය විශ්වීය නිර්වචනයක් ලබාදෙමින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනු මහජනතාව විසින් මහජනතාව උදෙසා ගෙනයන මහජනතාවගේ පාලනය යැයි හිටපු ඇමරිකානු ජනාධිපති ඒබ්‍රහම් ලින්කන් කළ ප්‍රකාශය ඔබ අසා ඇත. මෙහි අර්ථය හුදෙක් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනු මහජනතාව විසින් ආණ්ඩු පත් කරගැනීම නොවන බව අප අවබෝධ කරගත යුතුය. එහි අර්ථය ඊට වඩා ගැඹුරු සහ රාජ්‍ය පාලනය විෂයෙහි පුරවැසි වගකීමේ අවශ්‍යතාවය මත ගොඩනැගුනකි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනු මහජනතාවගේ සහභාගීත්වය මත මුලුමනින්ම රඳාපවතින පාලනයක්ය යන්න එහි වඩාත් සුපැහැදිලි අර්ථයයි. ඒ අනුව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සම්බන්ධයෙන් මහජන වගකිම ආණ්ඩු පත්කිරිමෙන් අවසන් නොවේ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ආරක්ෂා වනුයේ ආණ්ඩු පත්කිරීමෙන් පසු ඔබ සිදුකරන වැඩකොටස තුළය. සරලව සඳහන් කරන්නේ නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අහෝසි වන එකම අවස්ථාව ඉහත සමීකරණය තුළ මහජනතාව නොමැතිවූ කල්හි පමණි.
ලංකාවේ දැනට ඇති ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමය ආසර්ථක යැයි ඔබට හැඟෙන්නේ නම් ඒ වෙනුවට හමුදාව සිවිල් පාලනයට යොදාගැනීම යෝජනා කිරීමට පෙර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයෙහි පැවැත්ම වෙනුවෙන් ඔබගේ වැඩ කොටස නිසි පරිදි සිදුකරන ලද්දේ දැයි නැවත සිතා බැලිය යුතුයැයි මම ඔබට යෝජනා කරනුයේ එබැවිනි.
